Chrysler Turbin Arabalar Chrysler'in Detroit Michigan'daki fabrikasinda 1963 yilinda urettigi, seri uretime gecmeyip sadece musterilerinin test etmesi icin gelistirdigi gaz turbinli motorlari olan arabalardir.Bu proje, Chrysler'in pratik ve turbin motorlu araclar uretmek icin yaptigi uzun donemli projelerin en onemlilerinden biridir.
MOTORChrysler turbin motorlu aracları gelistirmeye cok onceden baslamisti.1963 yilinda kullanmaya baslayacagi motor 4. nesil motor olup, 60,000 devir/dakika'lik bir cevrim gucune sahiptir.( normal benzinli/pistonlu yapidaki motorlarda 6,000-7,000 devirlere cikilabiliyordu.)Turbin'li motorda, dizel yakit, kursunsuz benzin,kerosen, JP-4 jet yakiti,biyotik yaglar kullanilabiliyordu.Bu anlamda, motor her turlu yakitla calisabiliyordu.Hatta Meksika'daki testlerde motorun, icine konulan
Tekila ickisi ile calistigi bile goruldu.Yakit/Hava karisimi bir sekilde gecisi saglayan dugme vasitasiyla ayarlanabiliyordu.
Motorda pistonlu motorlara gore 1/5 oraninda daha az sayida parca kullaniliyordu.(60 paracaya karsilik 300 parca).Turbin motor, pistonlu motorlar ile kiyaslaninca cok sessiz ve sarsintisiz calisiyordu.Ayni zamanda bu motor cok daha uzun omurluydu, cunku motor yagina yanma odasinda yanmis atiklar karismiyordu.(cok uzun bir zaman araligi icin yag degisimi gerekmiyordu.)1963 Turbin motoru 130 HP guc ve inanilmaz 576Nm tork uretiyordu.0-100 km/h hizlanma degeri 12 saniyedir.(29 °C 'lik hava sicakliginda) Hizlanma degerleri daha dusuk sicakliklarda cok daha dusuk degerlerde olmustur. (10 saniyenin altinda gerceklesmis denemeler de vardir.)
Motorda distributor ve kablolari, sogutma sivisi bulunmuyordu.Egzost gazinda Karbon monoksit,yanmamis karbon, ve zararli hidrokarbonlar yoktu.Ama buna karsin turbin
nitrojen oksit uretiyordu ve bu madde insan sagligi icin bir tehdit olusturabilecek degerlere cikabilecegi icin , projeyi baltalayan ve durduran bir etki olarak one cikmistir.
Motordaki guc turbini tork konvortorsuz bir sanzumana sahipti.(Otomatik TorqueFlite sanzumandan farkli olarak) Yanmis gazlarin Guc jeneratoru ve guc tribuni arasindaki akisi tork konvortoru gorevi goruyordu.Cift tarafli guc uniteleri eksoz sicakligini disari atmaya yariyordu, bu sayede cok onemli bir yakit ekonomisi saglaniyordu.
Turbin motorun tabiki dezavantajlari da vardi.Araba buyuk bir elektrik supurgesi gibi ses cikariyordu, bu ses potansiyel musterilere buyuk V8 Amerikan motorlardan cikan sese gore hic de konforlu gelmiyordu.Yuksek rakimli bolgelerde guc unitesinin ilk calistirmasi biraz zor oluyordu.Eger dogru calistirma kurallari uygulanmaz ise motorda hasara yol acma ihtimali yuksekti.Halka verilen 50 test arabasi ile toplam 1,100,000 mil yol kat edildi ve toplam test icerisinde ortaya cikan ariza orani sadece %4 idi.
DIZAYNArabanin govdesi ve ic aksam unlu Italyan stilist
Ghia tarafindan yapildi.Her bir govde Italya'da tamamlanip Detroit'e gonderildi.Chrysler calisanlari gelen arabalarda gaz turbinleri,sanzuman,elektrik aksamini monte edip ozenle secilen 203 kisiye test etmeleri icin verdiler.( bunlardan 20 tanesi kadindi.)
Turbin araba 2 kapili hardtop coupe idi ve ayri ayri 4 kisilik koltuklari vardi.Arabada ayrica hidrolik direksiyon, elektrikli camlar ve hidrolik frenler mevcuttu.Arkada, arabanin tamponunun ic kisimlarina monte edilmis buyuk arka stoplar vardi.Arabanin lastikleri bile ozel olarak turbin logolari ile kapliydi ve beyaz yanaklara sahipti.Kirmizi-kahverengi ozel _meta_lik bir boyasi vardi.("Turbine Bronze") Tavan siyah vinil kapliydi. Koltuklar dis renge yakin deri kapliydi ve taban halisi bile ozel uretim bronz renkliydi.
Araba Chrysler studyolarinda Elwood Engel'in gozetiminde tasarlandi.Arka kismin buyuk bolumu 1956 Ford Galaxia'dan alindi, uzerinde bir takim degisiklikler yapildi.Toplam 55 araba uretildi.Chrysler kullanici programi ve araba tanitim/segileme islerini bitirince bu arabalardan 46 tanesini ithalat vergi ve masraflarindan kacinmak icin imha etti.Geriye kalan 6 arabanin motorlari sokuldu/calismaz hale getirildi ve ulkedeki muzelere bagislandi.Chrysler 3 tane arabayi tarihi nedenlerden dolayi kendine sakladi.Chrysler tarafindan yurur vaziyette saklanan arabalardan biri ve bunun disinda muzede sergilenen bir arabayi satin alan koleksiyoner Frank Kleptz'nin arabasi halen yurur vaziyettedir.
Chrysler'in turbin programi tamamiyle sonlandirilmadi. Yeni bir coupe govde yeniden ortaya cikti, yeniden dizayn edildi, muhendisler uzerinde calistilar ve 1966 Dodge Charger boyle olustu. Chrysler 6.nesil gaz turbin motorlari uzerinde calismaya devam etti. Motor Nitrojen oksit duzenlemelerine uygun hale getirildi ve 1966 Dodge Coronet uzerine monte edildi,fakat araba hic bir zaman halka gosterilmedi.Daha kucuk, hafif yedinci nesil turbin motor 1970'li yillarin basinda uretildi.1977 yilinda Chrysler LeBaron ozel turbin motorlu olarak uretildi. Fakat bu donemde sirket zor durumdaydi ve batmamak icin devlet garantisi almak zorunda kaldi.Devlet garantisi alinca, kredi sartlarindan biri olan "gaz turbinli motorlarin uretimine son verilmesi" gundeme geldi ve proje tarihin tozlu raflarinda yerini aldi.
Beğenilen: 0
