Genel Bilgi

Pontiac GTO , Pontiac markasi altinda Amerika'da 1964-1974 yillari arasinda uretilmis efsanevi bir modeldir.G.M. Avustralya, Holden markasi altinda Pontiac GTO modelini 2004 ve 2006 yillari arasinda uretmistir.

Pontiac GTO , genel olarak otomobil piyasasinda uretilmis ilk ve gercek "Muscle car/Guclu spor araba" olarak kabul edilir.1964 ortalarindan 1973 yilina kadar Pontiac Tempest modeline yakinken, uretimde kaldigi son senesinde , yani 1974 model yilinda Pontiac Ventura baz alinarak uretilmistir.Gunumuzde , 21. yuzyilin GTO'su ise soldan direksiyonlu Holden Monaro ve coupe Holden Commodore modelleri olarak gosterilmektedir.




1964 Pontiac GTO

Modelin Olusumu

GTO , Pontiac muhendisi Russell Gee,motor mekanikeri Bill Collins,sase muhendisi ve Pontiac bas muhendisi John De Lorean 'un ortak calismalari sonucunda ortaya cikmistir.1963 baslarinda, General Motors yonetimi G.M. bunyesindeki tum markalar icin araba yarislarindan cikis ve yasaklama ile ilgili bir teblig yayinlar. O zamanlarda, Pontiac' in tanitim ve pazarlama stratejisi; performans, guc ve dayaniklilik uzerine kurulmustu. Bu anlamda yonetim, yarislarda elde edilen basarilar ve halkin gozunde olusan performans ve guclu araba imajini, yaris pistlerinden guclu cadde arabalarina gecis icin kullanmayi dusunur.Boylece, ilk oncelikli olarak Tempest modeli yeniden dizayn edilir ve Super Tempest ortaya cikar.Super Tempest modelinde,Catalina ve Bonneville modellerinde kullanilan 326 cui.(5.3Lt.) motorun gelistirilmesi ile ortaya cikan daha buyuk 389 cui. (6.5 Lt) Pontiac V8 motor kullanilir.Ozel gelistirilmis buyuk motorlu ozel model , surat ve guc isteyen genc kitle icin yeni bir alternatif olusturur.( Bu arada Ford ayni pazari gorup Mustang modelini uretme pesindedir.)

GTO ismi, DeLorean'in fikridir.Esasinda DeLorean, cok basarili bir yaris arabasi olan Ferrari 250 GTO modelinin isminden esinlenmistir.GTO,nun acilimi Gran Turismo Omologato'dur. Italyanca'da "Grand tourer" sinifinda test edilip onaylanmis araba manasina gelmektedir.

GTO , esasinda G.M. 'in kendi bunyesinde "A-govde" tipindeki orta sinif arabalar icin konulmus olan motor buyukluk sinirlamasina tezat olusturuyordu.(330 cui , 5.4 Lt ) GTO esasinda standart olmayan bir opsiyonel paket idi ve bu yuzden G.M.'in koydugu motor buyukluk sinirlamasinin disinda tutuldu. Pontiac Genel Muduru Elliot "Pete" Estes , satis muduru Frank Bridge'in yeni modelin bir pazar payi bulamayacagi ve ilk uretim icin en fazla 5,000 adetlik uretim rakamlarinin beklenebilecegini soylemesine ragmen yeni modelin uretimini onayladi.

Birinci Nesil

1964

Ilk Pontiac GTO , Pontiac LeMans icin bir opsiyonel paketti ve 2 kapi coupe, hardtop coupe ve convertible govde sekillerinde uretiliyordu.Ekstra USD 296.- ile, 389 cui V8 ( 4,800 devirde 325 HP tek Carter AFB dort barrel karburator) cift egzost, krom kapli silindir kapaklari ve hava filtresi,yerden dus 3 ileri HURST manual sanzuman, daha guclu yaylar,daha genis ve buyuk 7.50 x 14 kirmizi seritli/yanakli lastik ve jantlar,kaput ustu havalandirmalar ve GTO armalari alinabiliyordu.Bununla beraber, opsiyonel olarak 4 ileri manual sanzuman,2 ileri otomatik sanzuman, daha guclu "Tri-Power" karburator ( 348 HP ), _meta_lik fren kampanalari,sinirli kaydirmali diferansiyel kilidi, guclendirilmis sogutma fani ve guclu suspansiyon paketi de bulunuyordu.Boylece GTO'nun agirligi full aksesuarlar ile beraber 1,600 kg.'a satis fiyati ise USD 4,500.-'a kadar cikiyordu.




Beyaz yanak yerine kirmizi yanak seritli lastikler ve jant opsiyonlari

GTO yol testleri, genel olarak en guclu versiyon olan Tri-Power karburatorlu ve 4 ileri vitesli arabalar ile yapiliyordu.0-100 km/h hizlanma degeri 6.6 saniye olarak olculdu.Arabanin yol tutusu ( ozellikle hidrolik direksiyonun olmamasi), kampana frenleri cok elestirildi.O zamanlar Michigan'daki bir modifiye firmasi, GTO uzerinde gelistirmeler yaparak "Bobcat" adindaki bir iyilestirme kitini otaya cikardi.Bu kit sayesinde arabanin hizlanmasi ve ozellikle son surati orjinal GTO'ya gore cok daha iyilesti.Frank Bridge' in satis ongorulerinin aksine, GTO 1964 takvim yilinin daha basinda 10,000 adet satisi gordu, toplam satis 1964 yilinda 32,450 adet GTO idi.



1964 GTO 389 cui motor





1964 GTO arkadan gorunus



Bobcat

1960'lar boyunca, Ace Wilson's Royal Pontiac,Michigan'da bir Pontiac satis yeri Pontiac 389 cui motorlar icin kendi gelistirdigi ozel bir guclendirici kiti satisa sundu. Bir cok GTO sahibi bu kiti aldi ve arabasina taktirdi.Esasinsa "Bobcat" ismi "Bonneville" ve "Catalina" isimlerinin kisaltmasindan geliyordu.Bobcat'li GTO'larin 0-100 km/h hizlanma degerleri 4.6 saniye olarak olculuyordu.(Bu deger 2005-2006 model fuel injection'lu, otomatik sanzumanli GTO'larin hizlanma degerleri ile ayniydi.)Bobcat'li GTO'lar 30-50 HP daha fazla guc veriyordu, yanliz bu arabalarda 100 oktan ve uzerindeki "premium Benzin" kullanilmak zorundaydi. Aksi takdirde arabalar avans vuruyor ve cekis gucleri dusuyordu.

1965

Tempest modeli, GTO opsiyonu dahil olarak 1965 yilinda yeniden elden gecirildi.Arabanin genisligi ayni kalmak uzere, boyu 7.9 cm uzadi.(tekerlekler arasi mesafe ayni kalmak kaydiyla) Pontiac'in sembolu olan 4 lu far yapisi aynen korundu.Arabanin toplam agirligi 45 kg artti.Torpido ve gosterge tablosu degisime ugradi,daha okunakli ve kullanisli bir devir saati ve yag basinci gostergesi eklendi.(ekstra USD 86.08 karsiliginda.)







1965 Pontiac GTO

389 cui motor yeniden elden gecirildi,silindir baslari ve emme manfoldu daha iyi bir nefes alma icin yeniden dizayn edildi.5,000 devirde 335 HP guc ureten motor 4 barrel karburatore sahipti.Tri-Power karburator ile 5,200 devirde 360 HP guc uretir hale getirildi.Fakat Tri-Power karburatorlu motor biraz daha az tork uretiyordu.(575Nm'ye karsilik 584 Nm.)Sanzuman ve aks degerleri degismeden ayni kaldi.

Yeniden elden gecen GTO'de yeni tip kaput ustu havalandirmalar vardi.1965 model GTO testlerinde ( Tri-Power), test edenler en cok tercih edilen opsiyonlarin;yakin oranli 4 vites manual sanzuman, hidrolik direksiyon,_meta_lik frenler,rally stili jantlar,4.11 sinirli kaydirmali diferansiyel oldugunu soyluyorlardi.(bu ozelliklere sahip arabanin etiket fiyati USD 3,643.79.- idi). 0-100 km/h hizlanma degerleri 5.8 saniye olarak olculmustu.Son surat 182 km/h olarak belirlendi.

[img width=800 height=580]http://farm2.static.flickr.com/1318/1095093635_c14c68ee12_b.jpg[/img]

Tri-Power Motor

Arabaya yapilan en buyuk elestiri yine direksiyon turu ve yol tutusu ile ilgiliydi.Frenleri ve durus mesafesi orta duzeyde olarak degerlendiriliyordu.(ozellikle _meta_lik boyali frenler memnun edici duzeyde sayilsada , standart kampana frenlerin bu kadar guclu ve hizli arabalara yakismadigi konusu gundemdeydi.)

GTO'nun satislari ,iyi bir pazarlama taktigi ve cesitli promosyonlar ile bir onceki yilla karsilastirildiginda nerdeyse iki kat artmisti. ( 75,342 adet) Bu arada GTO taklidi modeller hem G.M. bunyesinde hemde rakip markalarda ortaya cikmaya basladilar.




1965 Pontiac GTO Convertible




1966

1966 yilinda Pontiac' in orta sinif arabalarinin hepsi yeniden elden gecti, makyajlandi.Arka far yapisi degisti ve GTO ile ozdeslesen bir hale geldi.Arabanin boyu 5.24 cm,tekerlekler arasi ( on-arka) mesafe ise degismeyip 2.92 cm olarak kalmisti.Toplam agirlik asagi yukari ayniydi.Bu yil GTO, bir opsiyonel performans paketi olmaktan cikmis,ayri bir model haline gelmistir.(Kendine ozgu on izgarasi,arka stop lambalari,sport coupe,hardtop ve convertible govde sekillerinde uretilmis alt modelleri ile).Ayni zamanda o zamanki otomobil endustrisinde bir ilk olarak,_meta_l on izgara plastikten yapilmis bir izgara ile degsitirilmisti. Yeni " Strato" tipli tekli koltuklar daha buyuk ve daha ince idi.Ayaralanabilir ve hareketli kafaliklar yeni bir opsiyon olarak eklenmisti.Torpido ve gosterge tablosu elden gecti, kontak torpidoda sol tarafta oldukca uzak bir konumda iken , direksiyonun hemen sagina alindi.







1966 GTO Royal Bobcat opsiyonlu versiyon

Motor secenekleri ayni kaldi,bununla beraber nadir bulunan bir motor opsiyon olarak sunulmaya basladi.XS motor , fabrikasyon olarak Ram Air emme manifoldu ve 744'luk bir krank mili ile donatilmisti.Asagi yukari 35 fabrikasyon Ram Air paketli araba uretilmesine ragmen 300'den fazla Ram Air paketi sonradan yetkili saticilarda arabalara eklendi.Kagit ustunde bu paket ile 360 HP'lik guc elde edilebiliyordu.




Satis rakamlari 96,946 adede cikti ve tum yillar icinde GTO icin en yuksek satisin yakalandigi yil oldu.Her ne kadar Pontiac GTO'yu , tanitim afislerinde ve reklamlarda GTO Tiger/Kaplan olarak lanse etse de , gencler arasinda "Goat/Keci" olarak anilmaya basladi. Pontiac yonetimi farkli ve yeni bir isim bulup bunu kullanmayi dusunurken ust yonetim buna karsi cikti ve GTO adi aynen kaldi.






1966 GTO ic kisim




1967

GTO, 1967 yilinda bir kac kucuk degisim gecirdi.Arka stop lambalar, 4 sag ve 4 tane sol tarafta olmak uzere 8 adet ayri lamba ile yer degsitirdi.Rally II jant tipi opsiyon listesine eklendi. GTO amblemleri camurluklarin arka kisimlarinda yerini aldi.



Mekanik anlamda bir kac degisiklik de goze carpiyordu.Tri-Power karburator sistemi "Rochester Quadrajet 4-barrel karburator sistemi ile degistirildi. 389 cui motor daha genis silindir caplarina kavustu.( 104.7 mm) boylece motor hacmi 400 cui.(6.6 Lt)lik bir V8 motor haline geldi. 400 cui motorda 3 opsiyon vardi: ekonomi, standart ve yuksek performans. Ekonomik motorda 2 barrel karburator vardi ve 255 HP ve 4,400 devirde 538 Nm. tork uretiyordu.Standard motor, 335 HP guc uretiyordi (en cok tork ureten motor cesidiydi 598 Nm.) Performans motor ise 360 HP guc ve 594 Nm. tork uretiyordu. Atik egzost gazlari ve emisyon oranlari California eyaletinde satilan GTO'larda ozel olarak kontrol ediliyor ve yasalarin elverdigi degerlere indiriliyordu.(tabii boylece motorda guc ve tork kaybi oluyordu)



1967 yili ayni zamanda federal yasalara gore bir takim guvenlik ekipmalarinin zorunlu olarak arabalarda bulundurulmasi gereken bir yil oldu.Yeni enerji emici direksiyon mili ve direksiyon , deri kapli torpido herhangi bir kaza aninda insanlara en az zarar verici hale getirilmek icin yapilan degisikliklerdendi.Ayrica arabaya 4'lu ikaz flasorleri de bu yil eklendi.



2 vitesli otomatik sanzuman , 3 ileri "Turbo-Hydramatic TH-400" ile degistirildi TH-400 sanzumanda Hurst Performance vites topuzu vardi, bu sanzuman ayni zamanda hem otomatik hem de manual suruse imkan veriyordu. ( Tiptronik sanzumanli otomobillerin atasi sayilabilir.. ) Onlerde disk frenler de opsiyon listesinde yerini almisti.1967 yilinda GTO satislari 81,722 adet ile yine basarili sayilabilecek bir satis grafigi yakalamisti.







Ikinci Nesil

1968

G.M. 1968 yilinda Pontiac alt modellerinin tumunde bir degisiklige gitti, daha kivrimli hatlar ortaya cikti ve "fastback" stilinde bir goruntu ortaya cikti.Daha onceki 2,92 cm.lik tekerlek mesafesi , kisalarak 2,80cm lik bir hale geldi.Arabanin boyu 1,5 cm kisaldi, yuksekligi 1.2 cm azaldi.Buna ragmen arabanin agirligi 34 kg kadar artti.4'lu on farli ozgun tasarim yerine ayrilmis on izgaranin arkasina saklanan gizli farlar ortaya cikti.(aslinda bu farlar USD 52.66.- 'lik bir opsiyon idi.Fakat bir cok GTO'da bu far yapisi gorulebiliyordu)






Govde rengi "Endura" on tampon kendine ozgu bir opsiyon idi.Dusuk hizlarda meydana gelen carpismalarda hasar olusmasini engelleyecek sekilde dizayn edilmisti. Pontiac bu ozelligi butun tanitim reklamlarinda on plana cikardi.Cok zor gorulen bir ozellik olmasina ragmen, GTO Endura on tampon olmadan Pontiac Lemans'dan alinan krom on tampon ve izgara ile siparis verilebiliyordu.Bu model ,yandan bakildigindan gorulecegi uzere,"Cola sisesi" gorunumunde idi ve oyle anilmaya baslandi.







Motor cesitleri 1967 yili ile ayniydi, fakat standart motor gucu 350 HP'e cikmisti.Yil ortalarinda ,yeni bir Ram Air paketi ( Ram Air II) sunulmaya baslandi.Bu sayede silindir baslarina daha rahat ve fazla hava gitmesi saglaniyordu.1967 model yilindan tasinan diger bir ozellik ise 4 piston kaliperli disk fren opsiyonu idi.Diger tum 1968 modellerde kampana frenler oldugu halde GTO'daki disk fren opsiyonu cok daha iyi ve kontrollu durma sagliyordu.

Diger bir ozellik ise gizlenmis on cam silecekleriydi.(Kaputun arka kismina saklanmislardi) . Bu sekilde bir sielcek dizayni Kuzey Amerika arabalari arasinda bir ilkti.(Ingiltere'de Leyland, Austin ve Triumph modellerinde daha onceden vardi)Baska bir populer opsiyon(esasinda 1967 yilinda tanitilmisti) ise gece isiklandirilan, on camdan rahatca gozuken ve kaput ustune monte edilen devir saati gostergesi idi.Iceride, torpido'da yine devir saati vardi,fakat kaput ustu devir saati bir statu sembolu olarak sayiliyordu.





Kaput ustu devir saati

Kirmizi seritli lastikler 1968 GTO'da standart bir ozellik olarak sunulmaya devam ediyordu.Fakat istenirse bu lastikler beyaz yanakli lastikler ile ucretsiz degistirilebiliyordu.Yeni bir opsiyon olarak daha iyi bir yol tutus icin radyal lastik opsiyonu ortaya cikti.Fakat O zamanki en buyuk lastik ureticilerinden biri olan B.F. Goodrich'den kaynaklanan uretim problemleri yuzunden cok az sayida radyal lastikli GTO uretildi.Zaten 1968 'ten sonra radyal lastikten vazgecildi.1974 yilina kadar Pontiac GTO'da radyal lastiker opsiyonel olarak sunulmadi.

Arabalar uzerinde yapilan testlerde bugune kadar yapilmis en dengeli araba unvanini bile aldi.1968 yilinda Amerika'da satilan tum arabalarda oldugu gibi emniyet kemerleri zorunlu hale geldi ve yine yasalar ile igili bir duzenleme olan yan on ve arka uc isiklari ( onlerde sari arkada kirmizi , genelde dikdortgen reflektor/isiklar)GTO'da standart hale geldi.

Pazarda GTO ile rekabet etmeye baslayan hem G.M. grubundan, hem de Ford, Dodge, Plymouthozellikle dusuk fiyatli Plymouth Road Runner arasindan siyrilarak yilin arabasi odulunu aldi.Satis rakami bu yil 87,684 adetle yine beklenin uzerinde gerceklesti.





ARKASI YARIN...