DeLorean DMC-12, Delorean Motor Sirketi tarafindan Kuzey Irlanda'da 1981-1983 yillari arasinda uretilmis olan bir spor arabadir.Genellikle sadece DeLorean, olarak bilinir ve fabrika tarafindan sadece tek model uretilmistir.DMC-12 modelinde marti kanat tabir ettigimiz, yukari dogru acilip kapanan kapi yapisi,fiberglas govde tipine baglanmis boyasiz celik paneller goze carpmaktadir.[glow=red,2,300] "Back to The Future/Gelecege Donus" [/glow] adli film uclemesinde DeLorean evde/elde yapilmis bir zaman makinasi olarak karsimiza cikmaktadir.






1981 Deloreanlar-ustte





Gelecege Donus filmindeki zaman makinesi Delorean-ustte


Arabanin ilk prototipi 1976 Mart'inda ortaya cikti ve resmi uretim 1981 yilinda Kuzey Irlanda'nin Dunmurry sehrinde basladi. (Ilk DMC-12, 21 Ocak'da uretim hattindan cikmisti.) Uretim boyunca, arabanin bir cok yerinde degisiklikler oldu.(kaput yapisi, tekerlek/jantlar ve ic aksam).Yaklasik olarak 9,000 adet DMC-12 araba 1982 sonlarinda uretim sonlanincaya fabrikadan cikti.Gunumuzde 6,500 kadar DeLorean arabanin hali hazirda yurur vaziyette oldugu dusunulmektedir.1997 yilinda fabrika ve sirket ozel bir baska sirket tarafindan satin alindi ve yenilenmis araba uretilmeye yeninden baslandi.






TARIHI GELISIM

1976 Ekiminde, ilk prototip DeLorean DMC-12Sef muhendis ve dizaynir William T. Collins tarafindan tasarlandi. (Daha onceden W.Collins Pontiac'da sef muhendis idi.) Orijinalinde,arabanin arka tarafindan bulunan motor bir Citroën Wankel rotary motor idi, fakat daha sonra motor Fransiz dizayni ve uretimi PRV (Peugeot-Renault-Volvo) enjektorlu bir V6 ile degistirildi.Bu zamanlarda dunyada onemli bir olay olan petrol krizi bas gostermisti. Collins ve DeLorean yepyeni ve denenmemis bir sase teknolojisinin patent haklarini aldilar.Bu sase sayesinde arabanin daha hafif olacagini ve uretim maliyetlerini dusurecegini dusunuyorlardi.Fakat bu sase yapisinin sonradan araba icin uygun olmadigini gorduler.

Bu ve benzer degisiklikler,orjinal konsept arabanin uretim zamani uzerinde baski olusturmaya basladilar.Arabanin tamaminda uretim oncesinde yeniden yapilandirma ihtiyaci ortaya cikti,araba unlu Ingiliz Markasi Lotus'un kurucusu ve sahibi Colin Chapman'in elinden gecti. Chapman arabaya Lotus tarafindan uygulanan son teknolijileri ve yenilikleri adapte etti.Arabanin sasesi unlu Lotus Esprit 'de kullanilan saseye cok benzedi.Orjinal, Giorgetto Giugiaro (unlu Italyan Dizaynir) oldugu gibi kaldi (Celik paneller ve marti-kanat kapi yapisi )


DeLorean'in arabayi gelistirmek ve sirketi olusturmak icin 175,000 USD'a ihtiyaci vardi.Bunun icin Hollywood yildizlarindan Johnny Carson ve Sammy Davis Jr 'i sirkete yatirim yapmaya ikna etti. DeLorean, gercek anlamda DMC-12 model arabalari Dunmurry (Belfast sehir merkezinden bir kac km disarda bir kasaba) Kuzey Irlanda'da uretiyordu.

DMC-12'nin uretiminin planlamasi 1979 yilinda da olsa, uretim 1978 Ekim'inde basladi.Muhendislik problemleri ve butce sorunlari araba uretimini 1981 baslarina kadar oteledi.Bu zamanlarda,Irlanda'da issizlik oranlari cok yuksekti ve yerli halk fabrikaya is basvurusunda bulunuyordu.Calisanlar oldukca tecrubesizdi,fakat oldukca yuksek ucretler aliyorlardi ve o zamanlardaki en iyi alet edavat ile calisiyorlardi.Kalite ile ilgili problemlerin bir cogu 1982 yilinda cozuldu ve arabalar bayilerden 12 ay 12,000 mil /19,300 km garanti altinda satilmaya basladilar.5 yil ve 50,000 mil /80,000 km servis anlasmasi da ayrica sunulmaya baslandi.

DeLorean Motor Sirketi 1982 yilinin sonlarinda iflas etti.(Sirket sahibi John Delorean 1982 yilinda uyusturucudan tutuklanmisti.)Daha sonra John Delorean suclu bulunmadi, fakat bu karar DMC-12'nin uetiminin sonlanmasini onleyemedi.Yaklasik olarak uretim hattindaki 100 araba iflas altindaki sirket tarafindan uretildi.Fabrikada kalan parcalar, Amerika garanti parca merkezindekiler,orjinal parca ureticilerinden gelenelerin hepsi 1983-1984 yillarinda Columbus Ohio Amerika'ya gonderildi.KAPAC adinda bir sirket bu parcalari musterilere posta ile satti.

1997'de , Texas DeLorean Motor Sirketi bu yedek parca stogunu satin aldi.Sonrasinda, kullanilmayan ve elde kalan govdelerin okyanusa atildigi dedikodusu yayildi.Yakin donemde ise, araba govdelerinin eritilerek ticari gemilerin govde yapiminda kullanildigi dedikodulari cikti.

1981 Ocak ve 1982 Aralik aylari arasinda 9,200 DMC-12 araba uretildi.Arabalarin neredeyse yarisi,1981 Ekiminde uretim bandindan cikti.Yaklasik 1,000 adet 1982 model araba Subat -Mayis 1982 tarihleri arasinda uretildi ve bu arabalarin hepsinin VIN kodlari iflastan sonra sirketi alan diger sirket tarafindan 1983 model olarak gorulebilmeleri icin degistirildi.Orjinal VIN kodlari 10XXX, 11XXX ve 12XXX olan arabalarin VIN kodlari 15XXX, 16XXX ve 17XXX oldu.Gunumuzde sadece 12XXXX VIN kodlu araclar kaldi ve bunlarin buyuk bir cogunlugu sagdan direksiyonlu modellerdir.

URETIM

DMC-12 'de bir takim ilginc ve olagandisi detaya rastlamak mumkundur:Marti-Kanat kapi yapisi-boyanmamis celik govde panelleri ve arka tarafa monte edilmis motorlar.


GOVDE

DMC-12'nin govde dizayni unlu Italyan dizaynir Giorgetto Giugiaro tarafindan yapildi.Ilginc bir ozellik olarak arabalarin govde panelleri celikten yapilmisti ve arabalar fabrika cikisi boynamiyorlar yada astar boyali olarak teslim ediliyorlardi.(sadece 3 araba 24 ayar altin kaplama ile kaplanmisti-ileride detaylarini gorebilirsiniz.)Boyanmis DeLorean'lar de gorulebilir, fakat bunlarin hepsi fabrikadan satin alindiktan sonra ozel olarak sahipleri tarafindan boyanmislardir.





Sonradan boyanmis, gunes isiginin gelis acisina gore renk degistiren boyali bir Delorean-ustte





Fabrikada calisanlari egitmek icin , bir kac yuz DMC-12 celik paneller olamdan uretildi ve bunlar celik paneller olmadan sadece fiberglas govdelerinin rengi olan siyah yuzunden "Siyah arabalar" olarak adlandirildi.Bu arabalarin hic biri halka satilmadi. Celik paneller fiberglas govde tasiyicilari uzerine monte ediliyordu.Govde, Lotus Esprit platformundan alinan Y sase yapisi uzerine oturtuluyordu.

Boyanmamis celik govde panelleri bu arabalarin restorasyonlarinda oldukca zorluk cikariyordu.Geleneksel otomobil govde restorasyonunda , paneller mumkun oldugu kadar orjinaline sadik olarak toplanmalidir.Kaportadaki problemler boya altindaki macun ile giderilebiliyorken, Delorean'da boya olmadigi icin celik panelleri duzeltmek ve orjinal hale getirmek cok buyuk ustalik ve maharet istiyordu.Bundan ote, celik panelleri boyamak da cok zor bir isti.DeLorean hasarli panellerin onarilmasindan cok, yenilenmesini oneriyordu.Herbir DeLorean servisinde bugun usta bir kaportaci ve yepyeni celik camurluk ve diger govde aksami bulunmaktadir.



Yedek Delorean kapilar..ustte

DMC-12'nin diger bir ozelligi de marti-kanat kapi yapisidir.Agir kapi yapisi yuzunden acilip kapanmada sorunlar yasaniyordu.Sonrasinda, problem hafif malzemeli marti-kanat kapiya sahip Mercedes-Benz 300SL ve bir hava pompasi ile acilip kapanan kapilari olan Bricklin SV-1,(bu araba hakkinda genel olarak daha onceden bahsetmistik, hatta yasayan bir ornegi hala Izmir'de var) model incelenerek cozuldu.Arabada kucuk kapi camlari vardi, cunku buyuk camlar kisa kapi panelleri yuzunden tam acilip/kapanamiyordu.



Delorean ve Bricklin yanyana-ustte